قبلا در یادداشتی به بررسی اولیه خوراک پروپان پرداخته و همان طور که ذکر شد؛ هر چه شناخت از محیط حاکم بر این بازار بیشتر شود؛ قطع به یقین تصمیم گیری های جامع تری در این خصوص اتخاذ خواهد شد.
همان طور که اشاره گردید؛ در دنیا بر اساس گزارش رسمی حدود ۱۵۸ میلیون تن تولید و مصرف پروپان در سال ۲۰۱۶ بوده است. (در حال حاضر حدود ۱۶۲ میلیون تن می توان تولید و مصرف را تخمین زد.) سهم پالایشگاهی ۳۰ درصد و مابقی از مسیر جداسازی گاز می آید.
همچنین در سال های آتی، رشد تولید آینده این خوراک از مسیر فراورش گاز خواهد بود. رشد تولید گاز از مسیر گاز طبیعی و گازهای همراه تا سال ۲۰۲۱ حدود ۳.۵ درصد خواهد بود در حالی که این عدد برای مسیر پالایشگاهی ۱.۲ درصد است.
نکته دیگر این که حدود ۸۰ درصد از پروپان تولیدی توسط تولیدکنندگان عمده این صنعت تولید می گردد. ایالات متحده با رکورد تولید بیش از ۵۰ میلیون تن در صدر تولیدکنندگان و منطقه خاورمیانه پس از قرار دارد. در مجموع می توان هشت منطقه را از جمله مناطق عمده تولید این محصول در نظر گرفت که در تصویر زیر بدان نیز اشاره شده است.
همین امر سبب شده است که در بررسی بازار قیمتی پروپان در جهان، مناطقی مهم تعیین کننده قیمت جهانی این خوراک باشند. در واقع همانند هر خوراک مصرفی دیگری تولیدکنندگان و مصرف کنندگان عمده هستند که بازار، جریان کالا و همچنین قیمت را مشخص می کنند. در بازار جهانی پروپان، گرچه تعداد بیشتری در گزارشات رسمی بدان اشاره می شود لیکن با تقریب خیلی خوبی می توان ۶ بازار زیر را مرجع اعلام قیمت دانست.
نکته جالب دیگر این که اگر ترند قیمتی این شش بازار را بررسی نماییم در طی سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶، تقریبا به صورت همیشه کمترین قیمت متعلق به قیمت fob در هاب Mont Belvieu و بیشترین قیمت بر اساس CIF ژاپن است. به عنوان نمونه در سال ۲۰۱۶، این اختلاف حدود ۹۰ دلار بوده است و در حال حاضر، این مقدار به ۱۲۰ دلار به ازای هر تن رسیده است. (هزینه حمل هر تن LPG از هوستون به چیبا در ژاپن تقریبا ۸۳ دلار است و این یعنی با احتساب هزینه حمل کالا، حدود ۴۰ دلار آربیتراژ داریم.)
مرکز مطالعات زنجیره ارزش معتقد است، با فرض حاکم بودن همین شش بازار بر این خوراک و یا حتی با تخفیف بیشتر اگر ۴ منطقه خاورمیانه، آمریکای شمالی، شرق آسیا و اروپای غربی را بازیگران اصلی این بازار بدانیم؛ ایالات متحده Price maker این بازار است. وجود آربیتراژ ۴۰ دلاری به ازای هر تن برای صادرات پروپان از این کشور به سمت بازارهای شرق آسیا، به خوبی می تواند توجیه کننده صادرات این کشور به این مناطق باشد.
همان طور که در یادداشت گذشته نیز بدان اشاره گردید؛ بر اساس ترازنامه سال ۹۴ می توان با تقریب خیلی خوبی، کل تولید پروپان کشور را ۲۹۰۰ هزار تن برآورد کرد؛ که با توجه به مصرف ۹۰۰ هزار تنی این خوراک در کشور، پتانسیل صادراتی ۲ میلیون تنی برای آن وجود دارد.
قطع به یقین اگر قرار است پس از بررسی های جامع، رویکرد صادرات محوری به صورت جدی تر برای این خوراک در نظر گرفته شود؛ می بایست قیمت گذاری به نحوی انجام پذیرد که توسط بازارهای مصرف (شرق آسیا و اروپای غربی)، دارای جذابیت بالایی باشد.
لینک PDF یادداشت
