فرآورده‌های ویژه پالایشی عبارتند از محصولات میانی یا نهایی تولید شده در واحدهای پالایشگاه که در خود پالایشگاه به مصرف می‌رسند یا به شرکت‌های متقاضی فروخته می‌شوند. در کشور ایران، پالایشگاه‌ها ملزم هستند که ۵ فرآورده اصلی (گاز مایع، بنزین، گازوئیل، نفت سفید، نفت کوره) را به دولت بفروشند اما می‌توانند فرآورده‌های ویژه را رأسا از طریق بورس یا سایر مسیرها به فروش برسانند. لذا هر پالایشگاهی که در ایران بتواند فرآورده‌های ویژه بیشتر و باارزش‌تری تولید کند، از حاشیه سود بالاتری برخوردار خواهد شد.
برخی از فرآورده‌های ویژه پالایشی عبارتند از:
- مالچ
- وکیوم باتوم
- لوبکات سبک و سنگین
- آیزوفید
- آیزوریسایکل
- حلال‌ها
- پلاتفرمیت
- پنتان
- نرمال هگزان
- روغن‌ها
- الفین های سبک (اتیلن و پروپیلن)
مرکز مطالعات زنجیره ارزش معتقدست که حاکمیت (سیاست‌گذاری)، مدیریت (برنامه‌ریزی و تنظیم‌گری) و مالکیت (تصدی‌گری) مجزا درصنایع پالایشی و پتروشیمی در کنار خصوصی‌سازی ناهمگون این صنایع موجب تثبیت تفکر سوخت‌محوری بجای سودمحوری در شرکت‌های پالایشی شده است. لذا پالایشگاه‌های کشور به جای تلاش در جهت افزایش حاشیه سود از طریق تولید بیشتر فرآورده‌های ویژه، به تأمین سوخت (۵ فرآورده اصلی) مشغول هستند. از همین رو صنعت پالایش در کشور نسبت به صنعت پتروشیمی از جذب سرمایه بسیار کمتری برای ارتقاء و توسعه بهره‌مند می‌شود. البته باید این نکته را نیز مد نظر داشت که شرکت های پالایش نفت می بایست با بررسی کلیه محصولات میانی و نهایی اقدام به تولید فراورده هایی در راستای رفع نیاز بازارهای داخلی و خارجی نمایند.
