نفت کوره

نفت کوره از هیدروکربورهای سنگین نفت خام که دارای ترکیبات گوگردی، اکسیژنه و فلزات هستند تشکیل می شود و به دلیل سنگینی به آسانی نمی سوزد. با طراحی مشعل­ های مناسب، با استفاده از بخارآب، هوای فشرده و پخش مکانیکی به صورت ذرات ریز، امکان سوختن این فراورده در کوره میسر شده است.

این محصول در ایران از بازمانده تقطیر نفت خام در برج ­های تقطیر در فشار جو، تقطیر در خلاء و  واحد کاهش گرانروی بدست می­آید. در سوخت کشتی ها، قطار ها، نیروگاه های برق، واحدهای صنعتی بزرگ و کوچک به کار می رود.

 این فرآورده برشی سنگین تر از نفت گاز می باشد. ترکیبات تشکیل دهنده آن عمدتاً هیدروکربورهای سنگین موجود در باقی مانده تقطیر نفت خام هست که بر حسب مورد مصرف، با استفاده از برش های سبک نفتی تنظیم گرانروی شده و بعنوان سوخت سنگین مورد مصرف قرار می گیرد. به طور معمول نفت کوره در سه گرید سبک، معمولی و سنگین توسط پالایشگاه­ های نفت خام تولید و عرضه می شوند.

در کشور نیز پالایشگاه های کشور به طور متوسط ۳۰ درصد از خوراک ورودی خود را به نفت کوره سبک و سنگین تبدیل می نمایند. نفت کوره تولید شده در ۹ پالایشگاه کشور با عناوین نفت کوره ۱۸۰، ۲۳۰، ۲۸۰ و ۳۸۰ عرضه می شوند که به نوعی نشان دهنده ویسکوزیته نفت کوره عرضه شده می باشد.

مقایسه حجم تولید نفت کوره پالایشگاه های داخلی با سایر مناطق دنیا نشان می دهد که به دلیل عدم نوسازی و اجرای طرح های توسعه­ ای تبدیلی بخش قابل توجهی از نفت خام ورودی به پالایشگاه با صرف هزینه به نفت کوره ارزان تر از نفت خام تبدیل می شود و به نوعی تبدیل طلا به نقره با صرف هزینه است. البته طی سال­ های گذشته طرح های متعددی به منظور تبدیل نفت کوره به فراروده های سبک تر تعریف شده بود که تنها پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند اراک و آبادان با اجرای کامل طرح توسعه و راه اندازی واحد کراکینگ بستر سیال (RFCC) و FCC اقدام به تبدیل نفت کوره و برش های سنگین به محصولات دارای ارزش افزوده بیشتر از جمله بنزین و الفین های سبک می نماید.

با توجه به تغییرات سبد مصرفی انرژی کشور و افزایش سهم گاز طبیعی در تامین انرژی بخش های خانگی، صنعتی (نیروگاه ها) و تجاری سهم نفت کوره در بخش های فوق الذکر کاهش قابل توجهی داشته است به همین منظور وجود مازاد بر نیاز و از طرف دیگر دوری از مبادی صادراتی مشکلات زیادی را برای این پالایشگاه به وجود آورده است.

مرکز مطالعات زنجیره ارزش معتقد است، با توجه به تنوع فرایندهای پالایشگاهی به منظور تبدیل نفت کوره به محصولات سبک تر، نیاز است مغز افزار مرکزی صنعت پالایش، یعنی شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی اقدامات لازم جهت انتخاب فرایند مناسب مبتنی بر مشخصات کمی و کیفی نفت کوره تولیدی در پالایشگاه ها، مکان و نیاز بازار محصولات حاصله صورت دهد.