سوخت دیزل/ نفت گاز

در طی عملیات تقطیر نفت خام، پس از نفت سفید برش نفت گاز بدست می آید. این برش مخلوطی از هیدروکربن ­های مختلفی است که در مولکولشان بین ۱۴ تا ۲۰ اتم کربن وجود دارد. نفت گاز و یا همان گازوئیل مصارف گوناگونی دارد که مهمترین آنها به عنوان سوخت موتورهای دیزلی و تاسیسات حرارتی است. ویژگی ­های نفت گاز بستگی به نفت خام اولیه دارد. مهمترین ویژگی ­ها عبارتند از: چگالی، منحنی تقطیر، گرانروی و رفتار در دمای پایین و نهایتا عدد ستان.

حداقل عدد ستان نفت گاز باید ۵۰ باشد (معمولا در محدوده ۴۸ تا ۵۵) تا موتور دیزل نرم و بی صدا کار کند، به سهولت راه اندازی شود و دود کمتری منتشر کند. پایین بودن عدد ستان علاوه بر تاثیر منفی بر کیفیت احتراق، باعث تشکیل کک در نوک تزریق­ کننده می­ شود.  افزایش الکیل نیترات ­ها نظیر ۲ اتیل هگزیل نیترات و اتیل نیترات باعث بهبود عدد ستان می ­شود.

بر طبق استانداردها چگالی نفت گاز باید بین ۰.۸۱ و ۰.۸۶ کیلوگرم بر لیتر قرار داشته باشد. هر چه میزان ترکیبات نفتنی و آروماتیکی  در نفت گاز بیشتر باشد، چگالی آن بالاتر می ­رود. به طور معمول برش­های هیدروکربوری مختلفی قابلیت امتزاج در مخزن دیزل پالایشگاه ­ها دارند. خواص سوخت­ های دیزل تقطیر مستقیم بستگی به نوع نفت  خام و فاصله تقطیر انتخاب شده، دارد. بدین ترتیب نفت خام­ های پارافینی برش ­های با عدد ستان رضایت بخش ولی با مشخصات نامناسب سرمایی تولید می کنند. در حالی که برای نفت خام نفتنی و آروماتیکی وضعیت عکس برقرار است. نفت گاز سبک کراکینگ کاتالیزوری عدد ستان بسیار پایینی دارد (حدود ۲۰) و حاوی مقادیر زیادی آروماتیک، گوگرد و نیتروژن است که افزایش آن را به مخزن سوخت دیزل محدود می کند. (حداکثر ۱۰%). البته تصفیه هیدروژنی این برش، عدد ستان آن را افزایش می دهد (تا حدود ۴۰) ولی آروماتیک ­ها را نیز تبدیل به نفتن ها می کند ضمن این که نیاز به هیدروژن زیاد دارد.

عدد ستان نفت گاز­های واحدهای کاهش گرانروی  و ککینگ بالاتر است ولی این مواد ناپایدارند و قبل از مصرف نیاز به تصفیه هیدروژنی دارند. سوخت ­های دیزل تولیدی از واحد هیدروکراکینگ از نظر عدد ستان، رفتار در سرما، پایداری و میزان گوگرد بسیار مرغوب هستند، ولی به علت هزینه بالا میزان تولیدشان محدود است.